XALQARO MUNOSABATLARDA “YASHIL NAZARIYA” ASOSLARI VA UNGA DOIR YONDASHUVLAR

Annotatsiya

Ekologik muammolar ikkala jahon urushi hamda keyinchalik sanoa­tlas­hti­rish­ning shiddat bilan rivojlanishi natijasida yerga yetkazilgan talofatlar bugungi kunda o‘z oqibatlarini ko‘rsatmoqda, bu masalaga xalqaro darajada e’tibor berilmasligi, jiddiy chora tadbirlar ko‘rilmasligi esa vaziyatni yanada yomonlashtirmoqda. Sovuq urush tugagach, ekologik muammolar muhokama qilinishi zarur bo‘lgan mavzular doirasidan joy oldi. Ammo mazkur masalaga xalqaro va siyosiy darajada jiddiy yondashish hamda zaruriy chora-tadbirlarni ko‘rish masalasi hali-hanuz ochiq qolmoqda. Zero, ekologik muammolar endilikda faqat bir davlat yoki mintaqa hududidagina mahalliy darajada hal qilinsa bo‘ladigan masala emasligi ayon bo‘lib bormoqda. Sanoati eng rivojlangan davlatlarning ba’zilari iqlim o‘zgarishiga sezilarli ta’sir ko‘rsatadigan va global isishni keltirib chiqaradigan ifloslanishga (karbonat angidrid va metan) katta hissa qo‘shgan davlatlardir. Ushbu iqlim o‘zgarishining yana bir ta’siri – yuqori havo harorati, mavsumning o‘zgarishi va quruqlik sathining kengayishida ham ko‘rish mumkin. Shunday ekan, ekologik masalalarga global miqyosda yondashish, uni ilmiy tadqiq qilish va xalqaro hamkorlik doirasida choralarni qo‘llash orqaligina to‘g‘irlab bo‘lmas fojiaga aylanishining oldini olish mumkin.

Xalqaro munosabatlarda olimlar ekologiya sohasiga oid masalalarning siyosiy ahamiyatini hamda sohaga oid muammolarni o‘rganib chiqish, ularga yechim topish maqsadida turli yondashuvlarni ishlab chiqmoqdalar hamda ularni “yashil nazariya”da yaxlitlashtirmoqdalar. Mutaxassislar ekologiya masalasini bir tomondan yondashib hal qilishning iloji yo‘qligini inobatga olib, iqtisodiyot, energetika, sanoat, ta’lim va boshqa sohalar nuqtayi nazaridan qarash va ilmiy tadqiq qilish kerak, degan xulosaga kelganlar. Shulardan kelib chiqqan holda maqolada “yashil nazariya”ga oid yondashuvlar hamda ularni boshqa davlatlar hamda xalqaro va mintaqaviy, qolaversa nodavlat tashkilotlarning tajribalari o‘rganib chiqiladi hamda ilmiy tahlil qilinadi. Xalqaro munosabatlarda ekologiya yo‘nalishi nisbatan yangi ekanligidan kelib chiqqan holda, undagi muammolarga odilona yechim topish xalqaro munosabatlarning boshqa yo‘nalishlar bilan o‘zaro uyg‘unlashtirishni ham taqozo etadi.