ISSN
Салжуқийлар даврида ижтимоий-иқтисодий ва маданий ҳаёт
DOI:
https://doi.org/10.37547/os/vol-01issue-03-10Muhim iboralar:
Салжуқийлар, кўчманчилар, МаликшоҳAnnotatsiya
Мазкур мақола Салжуқийлар давридаги ижтимоий-иқтисодий ва маданий ҳаёт мавзусига бағишланган бўлиб, бунда Салжуқийлар давлатидаги мавжуд ижтимоий қатламлар, яъни кўчманчилар, қишлоқ аҳолиси, шаҳарликлар ва уларнинг яшаш тарзи, жамиятда тутган ўрни, ер эгалиги тизими, иқтисодий ҳаёт, солиқ ва божхона тўловлари, савдо, таълим-тарбия жараёнлари ва адабий муҳит ҳақида сўз юритилади. Жумладан, Кўчманчи туркий қабилалар ва уларнинг давлат билан муносабатлари, уларнинг тўлаган солиқларининг моҳияти ва миқдори, яшаган ҳудудлари, ҳаёт тарзи, ишлаб чиқарган маҳсулотлари, Салжуқийлар жамиятида энг катта қисмни ташкил этган қишлоқ аҳолиси ва деҳқонларнинг яшаш тарзи, уларнинг ҳуқуқий ва иқтисодий ҳолатлари, уларнинг географик жойлашувига кўра бир-биридан фарқи, ер эгалиги тизими (иқто, хирожий, ушрий ва мирий), солиқ тизими, суғориш тизими, Салжуқийлар даврида шаҳар маданиятининг ривожланиши, йирик шаҳарлар ва улардаги ҳаёт тарзи, шаҳарларнинг таркибий қисми (ички қалъа (кўҳандиз), асосий шаҳар (шаҳристон) ва ташқи мавзелар (работ)), ҳунармандчилик ва тўқимачилик саноати, миллий-урф-одатлар, диний байрамлар, халқаро ва ички савдонинг ривожланиши, ободонлаштириш ишлари ва меъморчилик, соғлиқни сақлаш, таълим ва маданий соҳалардаги ютуқлар, адабий муҳит каби масалалар турли манбаларда келтирилган маълумотлар асосида таҳлил қилинган.
Шунингдек, Салжуқийлар даври ижтимоий ҳаётининг асосида ташкил топган икки ташкилот: вақф ва аҳилик ташкилотлари ва улар тасарруфидаги карвонсарой, шифохона, зовия (кичик хонақоҳ), работ, булоқ, кўприк ва турли устахоналар фаолиятига доир маълумотлар ҳам келтирилган.
Салжуқийлар давлати ўз даврида куч ва бойликдан ташқари, ижтимоий муассасаларнинг фаравонлиги, маданият, санъат, адолат, ҳавфсизлик ва тиббий хизмати билан донг таратган. Салжуқийлар давлати тарихи ҳамда ундаги ижтимоий-иқтисодий ва маданий ҳаётни тадқиқ қилиш Марказий ва Ғарбий Осиёдаги давлатчилик тарихини батафсил ўрганишга хизмат қилади ва алоҳида тадқиқ қилиниши лозиим бўлган мавзулардан бири бўлиб ҳисобланади.
Yuklashlar
Данные скачивания пока недоступны.
Foydalanilgan adabiyotlar
Muntajabuddin Bediy, Atabat ul-kataba (nshr, Muhammad Qazviniy – Abbos Iqbol), Tehron 1329 hsh., 20, 23-24, 29, 41, 56-betlar.
Eski Oğuzca Sözlük: Bahşayiş Lügati (haz. Fikret Turan), İstanbul 2001, s. 105, 169.
Muntajabuddin Bediy, Atabat ul-kataba (nshr, Muhammad Qazviniy – Abbos Iqbol), Tehron 1329 hsh., 80-82, 84-85-betlar.
Am‘ak-ı Buhârî, Dîvân (nşr. Saîd-i Nefîsî), Tahran, ts., s. 188.
Enverî, Dîvân (nşr. M. Takī Müderris-i Razavî), Tahran 1337-40 hş., I, s. 201- 205; Hâkānî-yi Şirvânî, Dîvân (nşr. Cihangîr Mansûr), Tahran 1375 hş., s. 105-107, 179-180.
Beyhakī, Târîḫ (Behmenyâr), s. 273.
Beyhakī, Târîḫ (Behmenyâr), s. 728.
İbnü’l-Esîr, el-Kâmil (trc. Abdülkerim Özaydın), İstanbul 1987, X, 174.
Muhtârî, Dîvân (nşr. Rükneddin Hümâyûn Ferruh), Tahran 1336 hş., s. 115-121, 284, 290, 309; Muizzî, Dîvân (nşr. Nâsır Heyyirî), Tahran 1362 hş., s. 623, 630.
Müstevfî, Nüzhetü’l-ḳulûb (Strange), s. 27.
İbnü’l-Esîr, el-Kâmil (trc. Abdülkerim Özaydın), İstanbul 1987, X, 154.
Yâkūt, Muʿcemü’l-büldân (nşr. F. Wüstenfeld), Leipzig 1867 → (ed. Fuat Sezgin), Frankfurt 1994, III/1, s. 231; IV/1, s. 509.
Nizâmî-i Arûzî, Çehâr Maḳāle (nşr. Mirza M. Kazvînî), Leiden 1910, s. 43; Enverî, Dîvân (nşr. M. Takī Müderris-i Razavî), Tahran 1337-40 hş., II, 610; Avfî, Lübâb, I, 34; Devletşah, Teẕkiretü’ş-şuʿarâʾ (nşr. Muhammed Ramazânî), Tahran 1366 hş., s. 58-59.
Am‘ak-ı Buhârî, Dîvân (nşr. Saîd-i Nefîsî), Tahran, ts., s. 14-15.
Nizâmî-i Arûzî, Çehâr Maḳāle (nşr. Mirza M. Kazvînî), Leiden 1910, s. 44.
Загрузки
Nashr etilgan
2022-10-12
Qanday qilib iqtibos keltirish kerak
ZIKRILLOKHAN KADIROV. (2022). Салжуқийлар даврида ижтимоий-иқтисодий ва маданий ҳаёт. Sharqshunoslik, 1(03), 71–78. https://doi.org/10.37547/os/vol-01issue-03-10
Ushbu son
Soha
Maqolalar
Litsenziya
Copyright (c) 2022 ZIKRILLOKHAN KADIROV
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution» («Атрибуция») 4.0 Всемирная.
Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a Creative Commons XX License...
