JAHON SIYOSATIDA AQSH–XITOY RAQOBATI: GLOBAL BOSHQARUV, DIPLOMATIYA, XAVFSIZLIK VA IQTISODIY MUNOSABATLAR

Annotatsiya

Amerika Qoʻshma Shtatlari va Xitoy oʻrtasidagi raqobat xalqaro munosabatlarning turli jabhalariga ta’sir koʻrsatishi bilan jahon siyosati sohasida muhim ahamiyatga ega boʻldi. Ushbu maqola raqobatni keltirib chiqaruvchi asosiy omillarni, geosiyosiy dinamikani va kelajakdagi global barqarorlikka ta’sirini oʻrganishga intiladi. AQSH va Xitoy oʻrtasidagi kuchayib borayotgan raqobatni koʻplab omillar, jumladan, iqtisodiy raqobat, strategik manfaatlar va mafkuraviy tafovutlar bilan bogʻlash mumkin. Ikkala davlat ham global ta’sir va hukmronlik uchun kurashmoqda, bu esa turli sohalarda, masalan, savdo munosabatlari, harbiy pozitsiyalar va mintaqaviy mojarolarda namoyon boʻladigan keskinliklarning murakkab tarmogʻiga olib keladi. Ushbu raqobatning rivojlanib borayotgan dinamikasi mavjud xalqaro tartib uchun, shuningdek, hokimiyat uchun kurash oʻrtasida qolgan kichikroq davlatlar uchun keng koʻlamli oqibatlarga olib keladi. Bundan tashqari, raqobat global ittifoqlar va sherikliklarda oʻzgarishlarga olib keldi, davlatlar diplomatik munosabatlarida nozik muvozanatni saqlashga majbur boʻldi. Bu raqobatning oqibatlari faqat AQSH va Xitoy bilan cheklanib qolmaydi, balki boshqa yirik davlatlar, mintaqaviy ishtirokchilar va xalqaro tashkilotlarga ham taalluqlidir. Bu oqibatlar turli sohalarni, jumladan, iqtisodiy oʻzaro bog‘liqlik, xavfsizlik sohasida hamkorlik, xalqaro normalar va institutlarni shakllantirishni qamrab oladi. AQSH va Xitoy oʻrtasidagi raqobatning raqobatbardosh tabiati mavjud dunyo tartibini beqarorlashtirish potensialiga ega hamda ochiq va yashirin mojarolarning kuchayishiga olib kelishi mumkin. Shunday ekan, siyosatchilar, olimlar va global liderlar ushbu raqobat trayektoriyasini tanqidiy baholashlari hamda uning global siyosat va xavfsizlikka salbiy ta’sirini yumshatishga harakat qilishlari zarur. Ushbu maqola AQSH-Xitoy raqobatini har tomonlama tahlil qilish, uning koʻp qirrali oʻlchovlarini yoritish va hal qilish va hamkorlikning potensial yoʻllari haqida tushuncha berishga qaratilgan.