MARKAZIY OSIYO XALQLARI MADANIYATINING SHAKLLANISHIDA IJTIMOIY KOMMUNIKATSIYA

Annotatsiya

Ushbu maqolada o‘rta asrlardagi ijtimoiy muloqotlarning yana bir muhim jihatiga e'tiborimizni qaratmoqchimiz. O‘rta asrlarga murojaat etsak, ma’lum bo‘ladiki, alohida bir asarlarni ko‘p nusxada tarqatish amaliyoti Io‘gan Gutenbergdan oldin Osiyoda joriy qilingan ekan. Faqat bu kitoblar qo‘lyozma sifatida tarqatilgan. O‘rganish shuni ko‘rsatadiki, o‘sha davrlarda kitoblar o‘ttiz, qirq, ellik, yuz va undan ortiq nusxalarda ko‘chirilgan. Kitob haqida so‘z ketar ekan, uning mazmuni ta'lim yoki ilmiy ma'noga ega bo‘lishi mumkin, ammo kitobatchilik, albatta, madaniyatini ifodalaydi.

O‘rta asrlarda Markaziy Osiyoda amalga oshirilgan ijtimoiy aloqaning usul va manbalari bizgacha minglab sonlarda yetib kelgan: kitoblar, xatlar, xattotlik namunalari, yodgorliklar, o‘yma san’atkorlik asarlari va boshqalar. Kishilar o‘z sezgi organlari orqali aloqadan himoyalangan bo‘lib turishadi, chunki ushbu organlar ushbu aloqalarni ta ’ moslashtiradi. Bu yo‘nalishda o‘rta asrlik odamlar uchun madaniy aloqalar katta joyga ega edi. Markaziy Osiyo olimlari arab, fors turk tillarida yozilgan kitoblari orqali mashhur bo‘lganlar. O‘rta asrlarning o‘zida hujjatlar boshqa (masalan, lotin) tillarga tarjima qilingan.

Sharq xalqlarining o‘rta asrlarda erishgan yutuqlari umuman badiiy tafakkurning barcha sohalariga kuchli ta'sir ko‘rsatgan: matematika va astronomiyadan o‘rnatgan she'riyat va nasrgacha garbiy uyg‘onish ijod qilgan mashhur Europe lim va yozuvchilaring asarlarida Sharq Kuroni karim va khadislarga, Xorazm, Bukhorogan va Samarkand. va talim namoyandalariga, bu erda tashkil topgan ilmiy va adabii muhit, mazmun va janrlarga, devonu ruboiylarga, Arab va force tilida bitilgan hatlarga murozhaatlar kwpdan-kwp bo‘ladi, zhumladan, “algebra” va “medicine” so‘zlarigacha.

O‘rta asrlardagi Sharq madaniyatini o‘zgartirishashuv yanada faollashmoqda. Axboriy tajovuzlar hozirgi kunga kelib, insoniyat hayotida o‘zini manaviy-axloqiy meyyorlar asta-sekin yemirilib, odamzod postmavjudlik (post-existence) davriga o‘tmoqda. Danielle Belldan keyin “post” so‘zi ommalashib ketdi. Postindustrial jamiyat, postmodernizm, postinsonian kelajak (insondan keyingi kelajak), post-zamonaviylik (post-modernlik) birlashmalari keng iste’molga kirmoqda.

Xullas, hozirgi davrning murakkabligi zamonaviy xalqaro va milliy xalq axborot harakat ta'sirida ko‘p asrlar o‘ziga xos shakllangan elementlarning ahamiyatiga putur yetayotganida ham o‘z ifodasini topmoqda. Buning uchun kunning muhim ahamiyatidan biri – o‘rta asrlar tajribasiga yana bir bor murojaat etib, ming yillik sinovlaridan o‘tgan ijobiy natija va madaniy boyliklarni to‘laroq o‘zlashtirish, insonparvarlik g‘oyalaridan samarali foydalanishdir.