XALQARO MUNOSABATLARDA GEOSIYOSIY VAZIYATLAR HAMDA MARKAZIY OSIYO MINTAQASIDA BARQARORLIKNI TA’MINLASHNING ZAMONAVIY HOLATI
DOI:
https://doi.org/10.37547/os/vol-03-03-22Muhim iboralar:
xalqaro munosabatlar, Markaziy Osiyo, geosiyosat, barqarorlik, xalqaro tartib, G‘arb va Sharq maktabi, milliy manfaatlar, rimlond, xartlond, mondializim, atlantizm toposiyosat, neoyevrosiyochilik, morfosiyosat, fiziosiyosatAnnotatsiya
Xalqaro maydonda sodir bo‘layotgan voqealar rivoji zamonga va jarayonlarga mos ravishda shakllanib kelayotganini ko‘rishimiz mumkin. Xalqaro munosabatlar tizimini rivojlanish evolutsiyasi siyosiy jihatlarini tahlil asosida o‘rganadigan bo‘lsak, doimo u yoki bu ko‘rinishda rivojlanish tendensiyasi kuzatilgan. Xalqaro munosabatlar tartibi siyosiy va iqtisodiy jihatdan kuchli bo‘lgan Xalqaro munosabatlar «aktori» tomonidan o‘rnatilgan hamda maʼlum vaqt davomida amal qilib, keyin navbatdagi tartibga o‘z o‘rnini bo‘shatib bergan.
Ushbu maqolada geosiyosiy qarashlarning fan sifatida shakllanishi induktiv va deduktiv tahlil va muhokama qilinadi. Geosiyosatning asosiy kategoriyalari sifatida olimlarning ilgari surgan qarashlarining zamonaviy holati mintaqalar kesimida O‘zbekiston milliy manfaatlarini inobatga olib tadqiq qilingan.
Geosiyosat fanining bo‘limlari va rivojlanish bosqichlari xalqaro munosabatlar tizimining rivojlanish xronologiyasi kesimida o‘rganilgan hamda hozirgi jarayonlarga bog‘liqligi ko‘rsatib berilgan.
Zamonaviy geosiyosatga bir qancha qarashlar Sovuq urush davrida jadallik bilan tarqala boshladi. Barcha mondialistik loyihalarning asosiy yo‘nalishi “demokratik”, “gumanistik”, “progressiv” qadriyatlarni keng targ‘ib etish va G‘arbning strategik ustuvorligi ostida yagona dunyo tizimiga o‘tishining Markaziy Osiyo mintaqasiga taʼsiri ko‘rib chiqilgan.
G‘arb va Sharq geosiyosiy maktablar qarashlarining qiyosiy tahlili hamda ularning ahamiyatining joriy holati muhokama qilinadi. Shuningdek, geosiyosiy qarashlarning xalqaro munosabatlar tizimlaridagi o‘rni O‘zbekiston xalqaro munosabatlarida tizimida barqaror siyosiy va geosiyosiy faoliyatini olib borishidagi takliflar ilgari surilgan. Zamonaviy geosiyosatda Ikkinchi jahon urishidan so‘ng paydo bo‘lgan bir qancha g‘arbona qarashlarning Markaziy Osiyo mintaqasi uchun zamonaviy taʼsiri va O‘zbekiston milliy manfaatlardan kelib chiqib, salbiy oqibatlarini yumshatish bo‘yicha turlicha qarashlar keltirilgan hamda mulohazalar bayon etilgan.
Yuklashlar
Foydalanilgan adabiyotlar
I.A.Karimov. “O‘zbekiston XXI asr bo‘sag‘asida xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari”. 1997.
“The Making of the Westphalian State-System: Social Property Relations, Geopolitics and the Myth of 1648” Benno Gerhard Teschke 1999. London School of Economics and Political Science.
“200 лет венской системе: проект и практика европейской дипломатии”МГИМО. 2015.
“Yalta and potsdam conferences - the premises of the beginning of the cold war” European University of Tirana. Alban Malia 2009.
“International Relations Theory” Knud Erik Jørgensen 2017.
Politics and Neoliberalism: Structure, Process and Outcome / Edited by Harland Prechel. – Oxford: Elsevier, 2007.
Геополитические тетради // Элементы . 1993. №3.
Стариков Н. Геополитика: как это делается. СПб. 2014.
Исаев Б.А. Геополитика: Учебное пособие. СПб., 2006.
Rudolf Kjellen. Die Staat als Lebenaform, 1916.
Желтов В.В. Желтов М.В. Геополитика: история и теория.
Alfred Mahan. "The influence of Sea Power in history (1660–1783)". N-Y. 1890.
Мэхен А. "Влияние морской силы на истории (1960–1783)". М-Л. 1941.
Желтов В.В. Желтов М.В. Геополитика: история и теория.
Исаев Б.А. Геополитика.
Дугин А. Основы геополитики. Изд-во "Арктагея"–М. 1997.
Поздняков Э.А. Философия политики. Ч.2. М. 1994
Дугин А. Основы геополитики. –M.:ApKTOreya,1997.
Миxaлeв А.В «Новия большия игри» в центрильной изии: фиктор монголии.// Регионильния экономики: теория и приктики № 2. 2013.
Рашид А. Талибан. Ислам, нефть и новая Большая игра в Центральной Азии. – М.: Библион, 2003.
Z.Bzjeniskiy «Buyuk shaxmat taxtasi».
Emre, The US Grand Strategy and the Eurasian Heartland in the Twenty-First Century, in Geopolitics, Vol. 14, No. 1, (2009).
Загрузки
Nashr etilgan
Qanday qilib iqtibos keltirish kerak
Ushbu son
Soha
##category.category##
Litsenziya
Copyright (c) 2025 Javlon Abdurasulov

Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution» («Атрибуция») 4.0 Всемирная.
Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a Creative Commons XX License...