“MUHABBAT” TUSHUNCHASINI O‘RGANISHNING NAZARIY ASOSLARI
DOI:
https://doi.org/10.37547/ot/vol-03-02-13Muhim iboralar:
konsept, muhabbat konsepti, aspekt, romantik muhabbat, komponent, belgi, kognitiv fan.Annotatsiya
Sevgi tushunchasi ko'p qirrali va ko'p ma'noli tushuncha bo'lib, u turli fanlar, jumladan, falsafa, psixologiya, tilshunoslik, sotsiologiya va nevrologiyada o'rganilgan. Falsafiy kontekstda sevgi hissiy, axloqiy, ekzistensial, antropologik va metafizik jihatlari nuqtai nazaridan tahlil qilinadi. Sevgining hissiy tomoni mehr, ishtiyoq va nazokat tuyg'ularini o'z ichiga oladi, axloqiy tomoni esa sevgini fazilat va axloqiy xatti-harakatlarning asosi sifatida ko'radi. Ekzistensial jihati muhabbatning hayot mazmunini izlash va o‘z-o‘zini anglashdagi rolini, antropologik jihati esa uning shaxs va inson tabiati rivojlanishidagi ahamiyatini o‘rganadi. Globallashuv sharoitida sevgi tushunchasiga global jarayonlar, turli madaniyatlarda oilaviy tuzilmalar va yaqin munosabatlarni o'zgartirish ham ta'sir ko'rsatadi. Shunday qilib, sevgi tushunchasi inson tajribasining markaziy va polisemantik elementi bo'lib, his-tuyg'ular, munosabatlar va madaniy me'yorlar haqidagi tushunchamizni boyitadi. Maqolada sevgi o‘zining umumbashariy xususiyatga ega bo‘lishiga qaramay, u namoyon bo‘ladigan madaniy kontekstga qarab o‘ziga xos xususiyat va ma’no kasb etishini ko‘rsatadi. Maqolada sevgining turli jihatlari va uning namoyon bo'lishi turli madaniy an'analar kontekstida ko'rib chiqiladi. Muallif madaniy me’yorlar, qadriyatlar va tarixiy sharoitlar turli jamiyatlarda sevgini idrok etish va ifodalashga qanday ta’sir qilishini tahlil qiladi. G‘arb va Sharq madaniyatlaridagi sevgi tushunchalarini qiyosiy tahlil qilishga, shuningdek, an’anaviy va zamonaviy jamoalarda muhabbat bilan bog‘liq o‘ziga xos shakl va marosimlarni o‘rganishga alohida e’tibor qaratilgan.